---

W latach 1970s. i 1980s. brytyjskie lewicowe feministki opisywały sytuację kobiet i rozwijały strategie oporu za pomocą pojęcia potrójnego systemu ucisku (m. in. Anthias i Yuval-Davis, 1983). Pojęcie intersekcjonalności odnosi się do współdziałania kategorii czy osi ucisku płciowego, klasowego, rasowego, z powodu wieku, orientacji seskualnej, pochodzenia etnicznego, itp. Autorstwo pojęcia przypisywane jest Kimberle Crenshaw, która w j artykule z 1989 pisała o pracy czarnych kobiet w USA, o tym jak wspóldziałanie rasy i klasy skutkowalo poszkodowaniem i intensyfikacją ucisku. Białe zamożne kobiety nie sprzątały w domach czarnych kobiet, nie były wykorzystywane seksualnie przez ich mężów, a odwrotnie, owszem. Problem wykluczenia perspektywy kolorowych kobiet z pólnocnoamerykańskiego dyskursu feministycznego podejmowany był wcześniej, w latach 1970. przez rodzący się ruch feminizmu kobiet kolorowych (zob. teksty Audre Lorde, 1979 i Patricia Hill Collins rozsyłane na tę sesję; także bell hooks, Air17;nt a woman, 1981), które kwestionowały tzw pierwszą falę z przelomu XIX i XX wieku, jak i esencjalizm i uniwersalizm feminizmu różnicy i r16;globalne siostrzeństwor17; (tzw druga fala) jako projekt napisany przez białe kobiety z klasy średniach dla nich samych. Kwestionowano także upraszczające i wykluczające czarne kobiety slogany, gdzie porównywano sytuację kobiet (jako jednolitej kategorii) do sytuacji Murzynów (słynna piosenka Ono i Lennona)

Badaczki/aktywistki z Combahee River Collective (1977) podważały takie uproszcznia, ktore ciągle wymazywaly je z feministycznego dyskursu, ironizując: rWszystkie kobiety są białe, wszyscy Murzyni są mężczyznami. A niektóre z nas są odważner1;. Pisały także: rnajwiększa trudność w naszej politycznej pracy polega na tym, że nie możemy walczyć z uciskiem tylko na jednym froncie, musimy zająć się całym zakresem uciskur1; (1982:139)

Na ONZ-owskiej konferencji przeciwko rasizmowi (WCAR, Durban, 2001) Kimberle Crenshaw przedstawiła intersekcjonalność przy pomocy metafory kobiet na skrzyżowaniu, gdzie z jednej ulicy r16;wjeżdżar17; na nie rasizm, a z drugiej ucisk klasowy. W rozesłanym na dzisiejszą sesję tekście Crenshaw oferuje taką definicję:

rIntersekcjonalność jest konceptualizacją, która pomoga uchwycić zarówno stukturalne jak i dynamiczne konsekwencje interakcji między dwoma lub więcej osiami ucisku. Konkretnie odnosi się do tego jak rasizm, patriarchat, ucisk klasowy i inne systemy dyskryminacji stanowią zaplecze nierówności, które strukturyzują pozycje kobiet, ras, grup etnicznych, klas, itp. Ponadto, odnosi się ona do konkretnych działań i polityk, które tworzą przenoszone przez te osie [ucisku] obciążenia ustanowione przez dynamicznie czy aktywnie czynniki prowadzące do odbierania sprawczości [disempowerment] (Crenshaw, 2000).

W ciągu ostatniej dekady analiza intersekcjonalna została upowszechniona jako narzędzie konceptualne i polityczne w dyskursie feministycznym, na forach ONZ, a także została poddana krytyce. Proponuję dyskusję zorganizować w ten sposób, iz najpierw porozmawiamy o tym czym jest ta analiza, skąd się wzięła, a potem przejdziemy do jej krytyki. Na koniec mozemy się zastanowić nad jej przydatnością w Polsce.