Specjalne Strefy Ekonomiczne: prekaryzacja pracy i warunków życia, przeobrażenia obywatelstwa
Dodane przez maciejka dnia May 04 2012 10:34:47
Zapraszamy na Konferencję Katedry Socjologii Polityki i Moralności Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego i Think Tanku Feministycznego
Instytut Socjologii, Uniwersytet Łódzki, 22 maja (wtorek), godz. 15.00 – 20.30, ul. Rewolucji 1905 r. 41, sala T401 (budynek T)
W Polsce funkcjonuje 14 Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE), które powstały w połowie lat 90. ubiegłego wieku wspierane przez dyskurs o tworzeniu nowych miejsc pracy i przyspieszaniu rozwoju regionów słabo rozwiniętych. SSE są enklawami działalności gospodarczej, gdzie ordynacja podatkowa w odniesieniu do przedsiębiorstw jest zawieszona, a w jej miejsce wprowadzono nadzwyczajne zwolnienia z podatków dochodowych w zakresie inwestycji objętych umową. Inwestorzy mogą także otrzymywać bezzwrotne dotacje, refundacje kosztów zatrudnienia pracowników jak i zwolnienia z podatków lokalnych od nieruchomości, a także mogą kupować grunty po niższych kosztach. Pomoc państwa dla firm w strefach obejmuje inwestycje w infrastrukturę, co z kolei przyczynia się do wzrostu zadłużenia miast. Obecnie strefy rozprzestrzeniły się w całym kraju, a ich oddziały są tworzone na żądanie inwestorów.
Powstawaniu stref towarzyszyła deregulacja prawa pracy i wzrost zatrudnienia na tymczasowych umowach i na umowach w ramach kodeksu prawa cywilnego, bez uprawnień wynikających z kodeksu pracy. Na 182,8 tys. miejsc pracy utworzonych w SSE, w 2011 roku utrzymanych było tylko 59 tys. (39 %). Fragmentaryczne dane sugerują, że polskich strefach na produkcji oraz w „call centers”, podobnie jak w strefach w Chinach, Mauretanii czy Meksyku przeważa zatrudnienie kobiet. Tymczasowość pracy wiąże się z niepewnością podstaw do życia i w sposób szczególny obciąża kobiety z nisko-dochodowych gospodarstw domowych, gdzie życie codzienne to walka o przetrwanie.
Strefami zarządzają spółki z udziałem Skarbu Państwa. Jak stwierdza NIK w raporcie z 2012 roku, rząd nie zna dokładnej wielkości pomocy publicznej i niepublicznej dla firm w strefach, a Ministerstwo Gospodarki dotychczas nie przeprowadziło analiz i ocen efektywności funkcjonowania stref. Według niepełnych danych NIK w latach 2006 – 2010 inwestorzy w strefach otrzymali korzyści finansowe w wysokości co najmniej 6 776 253, 9 tys. złotych. Stanowi to 8,1 % wszystkich dochodów podatkowych od osób prawnych i około 22% wydatków ze środków finansowych państwa i samorządów na ochronę zdrowia w tym samym okresie.
Na konferencji przedstawimy raporty uwidaczniające perspektywę pracownic i pracowników stref, odniesiemy się do form zatrudnienia i warunków pracy w specjalnych strefach ekonomicznych w perspektywie opieki/pracy reprodukcyjnej, podejmiemy analizę stref w kontekście rozwoju regionalnego i przeobrażeń instytucji rynku pracy. W ślad za badaniami skali mikro i mezo, odniesiemy się także do skali makro, do relacji między ekonomią opieki/reprodukcją społeczną a nowymi formami akumulacji, do neoliberalizacji państwa i przeobrażeń obywatelstwa. Deregulując prawo pracy, likwidując prawa socjalne, państwo zmniejsza koszty konkurencyjności i ryzyka inwestorów, przenosząc zarazem koszty dostosowania na gospodarstwa domowe. Specjalne Strefy Ekonomiczne pokazują w zlokalizowanej, a więc łatwiejszej do uchwycenia formie, metody i skutki deregulacji pracy, restrukturyzacji gospodarki, upowszechnienie prekariatu, wzrostu nierówności jak i przeobrażenia państwa i obywatelstwa. SSE są normą dla Polski 2030.
PROGRAM:
Część I 15.00 – 17.30
Otwarcie konferencji: prof. dr hab. Wielisława Warzywoda-Kruszyńska, dyrektor Instytutu Socjologii Uniwersytet Łódzkiego, oraz Anna Zachorowska-Mazurkiewicz Think Tank Feministyczny, Instytut Ekonomii Uniwersytetu Jagiellońskiego
Prowadzenie cz.I - Małgorzata Maciejewska
Video dokumenty:
„Strajk Matek”, Link
Wywiady z pracownikami SSE (dokument) – SzumTV i Think Tank Feministyczny Link
Dwie perspektywy: „praca na słuchawkach” i montownia - raport z badań w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej – Judyta Śmiałek, Think Tank Feministyczny i Uniwersytet Łódzki
Strefa Łódzka w kontekście regionalnej polityki rozwoju w Łodzi – Ewa Kamińska, Krytyka Polityczna, Manifa Łódź i Anna Kronenberg, Manifa Łódź
Młodzi w Łodzi – raport z badań nad łódzkim prekariatem – Iza Desperak, Think Tank Feministyczny i Uniwersytet Łódzki
Dyskusja
Podsumowanie dyskusji: Anna Zachorowska
17.30– 18 przerwa, poczęstunek
Część II. 18 – 20.30
Prowadzenie i moderacja dyskusji – Iza Desperak
Warunki pracy i kontekst reprodukcji społecznej. Raport z badań w Tarnobrzeskiej SSE Wisłosan, oddział we Wrocławiu – Małgorzata Maciejewska, Think Tank Feministyczny i Uniwersytet Wrocławski
Agencyjna praca tymczasowa – raport z badań – Tomasz Skoczylas, Uniwersytet Wrocławski.
Warunki pracy w sklepach wielkopowierzchniowych: perspektywa kasjerek i sprzedawczyń. Wstępne ustalenia z badań. Agata Chełstowska. Think Tank Feministyczny i Uniwersytet Warszawski
Polska 2030 jako specjalna strefa ekonomiczna. SSE w kontekście Narodowej Strategii Rozwoju Polski do roku 2030 – Ewa Charkiewicz, Think Tank Feministyczny
Dyskusja
Podsumowanie dyskusji przez uczestniczki i ucztestników: jedno zdanie, podsumowująca kwestia, dalsze dzialania, pytanie i temat do dalszych badań
Ostatnie zdanie: Iza Desperak.
ZAPROSZENIE W PDF Link
Raporty z badań, artykuły i materiały źródłowe:
9 lutego 2012 na konferencji współorganizowanej z Instytutem Socjologii UW przedstawiłyśmy wstępne wyniki badań Think Tanku Feministycznego na temat warunków pracy w specjalnych strefach ekonomicznych, makroekonomiczną analizę sytuacji kobiet w Polsce oraz przegląd debat w feministycznej ekonomii i ekologii politycznej. Więcej informacji i lektury Link Po konferencji powstały następujące teskty:
Bartłomiej Kozek. Między pracą a wyzyskiem. Relacja z konferencji opublikowana w Zielonych Wiadomościach Link
Judyta Śmiałek. Praca może sprawiać przyjemność - komentarz na temat warunków w pracy w jednym z zakladów w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. opublikowany w Zielonych Wiadomościach Link
Katarzyna Heyna. Jak pracodawcy wykorzystują pracowników. Artykul o warunkach pracy w specjalnych strefach ekonomicznych. Link
Kobiety w strefie pracowniczego bezprawia - wywiad Agaty Młodawskiej, Nowe Peryferia z Małgorzatą Maciejewską o feminiacji zatrudnienia i warunkach pracy w SSE
Link
Raporty z badań:
Izabela Desperak przy współpracy Judyty Śmiałek (2010) Młodzi w Łódzi prekariat z wyższym wykształceniem. Raport Think Tanku Feministycznego 2010
Link
Małgorzata Maciejewska. Zmęczone ciała i bezcenne produkty. Warunki pracy kobiet w specjalnej strefie ekonomicznej przemysłu elektronicznego. 2012 Raport z badań Think Tanku Feministycznego i Uniwersytetu Wrocławskiego w ramach projektu o warunkach pracy w specjalnych strefach ekonomicznych
Więcej
Materiały żrodłowe:
NIK (2012) Pomoc publiczna udzielona w latach 2006 - 2010 przedsiębiorcom działajacym w specjalnych strefach ekonomicznych. Informacja o wynikach kontroli. Link
Ministerstwo Gospodarki. Materiały na temat prawnych uwarunkowań, zasad i efektów funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych Link Link