IWONA BOJADŻIJEWA. EKOLOGICZNE MACIERZYŃSTWO - BYĆ MATKĄ W DOBIE POST-MATERIALISTYCZNEGO SPOŁECZEŃSTWA RYZYKA. 2013.
Ekologiczne macierzyństwo/rodzicielstwo stanowi w istocie młode i słabo jeszcze zgłębione – przynajmniej w Polsce –zjawisko. W dużym uproszczeniu ekologiczne macierzyństwo polega na łączeniu troski o dziecko z troską o środowisko naturalne, a także na stosowaniu intuicyjnych, „naturalnych” rozwiązań zarówno w odniesieniu do macierzyństwa sensu stricte, jak i szerzej – całego życia codziennego....Do pewnego stopnia style życia zawsze związane były z określonym światopoglądem, niemniej jednak od lat 60.ten trend zaczął ulegać wzmocnieniu. Ruchy kontrkulturowe upolityczniły znaczenie decyzji podejmowanych w ramach określonego stylu życia. Feministki ukuły hasło „prywatne jest polityczne”. Dla wielu ludzi stało się jasne, że wybory dokonywane w codziennym życiu (a styl życia to par excellence sfera codzienności) nie są wcale neutralne...styl życia ekomatek w dużej mierze rezultat wyborów dokonywanych w oparciu o pulę dostępnych opcji, niemniej jednak opcje, o których mowa, warunkowane są z kolei strukturalnie i dotyczą głównie reprezentantek klasy średniej.
KOBIETY WIEJSKIE
wkładka Think Tanku Feministycznego do Zielonych Wiadomości 10/2012
EWA CHARKIEWICZ. GENDER MAINSTREAMING DO NIKĄD? 2012
Projekt gender mainstreaming porzuca kobiety żyjące w niedostatku i skrajnym ubóstwie, nie odnosi się do problemów z jakimi w życiu codziennym zmaga się większość kobiet i mężczyzn w Polsce: brak pracy, praca za grosze, przeludnione mieszkania, brak dostępu do opieki zdrowotnej, niepewność zabezpieczeń społecznych. A jednak lektura raportów, artykułów czy tekstów polskich kobiecych NGOs pokazuje, , iż większość z nich nie odnosi się do uwarunkowań życia codziennego, natomiast artykułuje mapę problemów, aspiracje i postulaty wobec rządu i polityków językiem gender mainstreaming, gdyż nie ma innej siatki pojęciowej. Głównym wektorem upowszechniania gender mainstreaming w Polsce były dyskursy równości płci i pieniądze z Unii Europejskiej. Ruch kobiecy został zmobilizowany czy uwiedziony do wdrażania norm równości płci i gender mainstreaming z UE nie poddając ich zarazem krytycznej refleksji. Normy te zostały zinternalizowane tak skutecznie, iż podważanie ich z feministycznej perspektywy wydaje się czymś „nienormalnym”. W politycznym repertuarze kobiecych NGOs są to projekty bez alternatyw jakimi mogłyby być dyskursy praw , obywatelstwa kobiet i opieki/reprodukcji społecznej.
THINK TANK FEMINISTYCZNY. DLACZEGO DOSTAŁYŚMY IGRZYSKA ZAMIAST CHLEBA? FEMINISTYCZNA KRYTYKA UEFA EURO 2012.
Monumentalne piłkarskie stadiony, w Poznaniu z murawą do jednorazowego użytku, i organizacyjne zaplecze komercyjnych igrzysk piłkarskich zbudowane zostały poprzez wkład ludzkiego czasu i pracy, z zasobów przyrody bezpowrotnie straconych i zamrożonych w stadionach, jak i z nakładów publicznych środków finansowych. Aby UEFA Euro 2012 mogło się odbyć, potrzebne było także wytworzenie przekonania, że igrzyska są dla „naszego dobra” oraz ku powszechnej korzyści. Premier rządu, Arcybiskup gdański, Gazeta Wyborcza i firma Biedronka zgodnym chórem przekonywali nas, iż igrzyska są naszym dobrem wspólnym, a „my wszyscy” jesteśmy ich gospodarzami....UEFA EURO 2012 dają nam bardzo dobrą okazję, aby patrząc z dołu przeanalizować powiązane ściegi władzy (państwo, kapitalizm, patriarchat) i spiąć razem to, co rozproszone w szczegółach czy w osobno traktowanych wątkach.
SYLWIA URBAŃSKA."CAŁA POLSKA LICZY EUROSIEROTY". PANIKA MORALNA ORAZ PŁEĆ W WYKLUCZENIU ORAZ STYGAMTYZACJI RODZIN MIGRANTÓW [2010] 2012
Jednym z ciekawszych paradoksów ostatniej dekady jest to, że w okresie intensyfikacji mobilności i zagranicznych migracji Polaków to właśnie terytorium domu o i ojczyzny zaczyna ściślej określać ideologiczne i geograficzne granice macierzyństwa. Dyskurs ekspercki wokół "eurosieroctwa", który wybuchł w 2007, tuż po wstąpieniu Polski do UE, stał sie okazją, aby przypomnieć każdemu rodzicowi, a przede wszystkim atce, iż jej miejsce jest w domu... Intensywna retradycjonalizacja ról rodzicielskich przyjęła formę paniki moralnej... wrogie reakcje, oskarżycielska retoryka często przybierają formę mowy nienawiści i zachodzące w takim kontekście bezpośrednie działania "terapeutyczne", składają się na konstruowanie portretu rodzica - dewianta, wyrodnej matki, co przyczynia się do wykluczenia oraz stygmatyzowania rodzin oraz dzieci migrantów, pochodzących przy tym z grup mniej uprzywilejowanych.
EWA CHARKIEWICZ. PROMOCJA I REPRESJA PARTYCYPACJI W NEOLIBERALNYM MIEŚCIE. 2012
W 2008 i 2009 roku Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej oraz Stowarzyszenie Klon Jawor przeprowadziły ogólnopolskie badania współpracy między samorządami a NGO. Jednym z laureatów obdarzonych certyfikatem „Przyjazny Samorząd 2009” została gmina miejska Wałbrzych. W trakcie tych badań, w maju 2008 roku, także w Wałbrzychu, kilkanaście młodych kobiet podjęło strajk głodowy przeciwko pozaprawnym eksmisjom. – „Odcięto nam wodę i prąd bez uprzedzenia. Potraktowano nas jak pasożyty, które trzeba wykurzyć” –mówiły. Prezydent nie chciał rozmawiać z grupą strajkujących kobiet i dążył do tego, aby je podzielić, proponując indywidualne spotkania. Strajk, akcje solidarnościowe i późniejsza samoorganizacja kobiet nie przyniosły zmian w miejskiej polityce mieszkaniowej, a uczestniczki nadal płaciły miastu odszkodowania (podwójny czynsz) za bezumowne zajmowanie mieszkań. Skazywano je na więzienie, wykluczano z dostępu do mieszkań komunalnych i przedstawiano jako wyrodne matki. Zderzenie tych dwóch przykładów – Wałbrzycha jako miasta dbającego o współpracę z NGO-sami i jako miasta represjonującego, patologizującego oddolne protesty - pokazuje paradoksy partycypacji.
MAŁGORZATA MACIEJEWSKA. DLACZEGO WYCHODZIMY NA ULICE? TRZY FUNDAMENTALIZMY W POLSCE - ŚWIADECTWA Z WROCŁAWIA. (2012)
11 marca ulicami Wrocławia przejdzie kolejna Manifa. W tym roku odbędzie się pod hasłem „Chleba zamiast igrzysk”. Z jednej strony postulujemy, by władze miasta zaprzestały anty-społecznych inwestycji, które rozmontowują budżet i zadłużają miasto, z drugiej wnosimy o tworzenie godnych warunków życia i pracy w mieście. Zestawienie igrzysk Euro 2012 z ekonomią opieki pokazuje szczególne napięcia i konflikty na linii władza i mieszkańcy miasta. Dlatego wychodząc na ulice nie będziemy świętować a protestować, pokazując solidarność z innymi ruchami społecznymi, które nie zgadzają się na neoliberalną politykę państwa.
MAŁGORZATA MACIEJEWSKA I MARCIN MARSZAŁEK. OBYWATELSTWO I PŁEĆ W NEOLIBERALNYM MIEŚCIE. WARUNKI ŻYCIA MŁODYCH KOBIET W WAŁBRZYCHU. 2010
Niniejszy raport jest opracowaniem wyników badań, dla których impulsem był strajk głodowy matek w kwietniu 2008 w wałbrzyskiej dzielnicy Biały Kamień, po odcięciu przez lokalne władze prądu i wody, w celu wymuszenia pozaprawnymi metodami eksmisji rodzin, które zajmowały tzw. pustostany1. „Strajk matek” nagłośnił problemy kobiet z nisko-dochodowych gospodarstw domowych i doprowadził do ponownego podłączenia rodzinom prądu i wody w mieszkaniach. W ślad za analizą dyskursu wokół strajku, latem 2009 zespól Think Tanku Feministycznego przeprowadził lokalne badania uczestniczące w Wałbrzychu, które były kontynuowane wiosną 2010 roku. Ta praca jest podsumowaniem relacji kobiet i obserwacji zespołu Think Tanku Feministycznego i analizy jaką wspólnie podjęliśmy na warsztatach organizowanych jesienią 2009 we Wrocławiu i wiosną 2010 w Wałbrzychu.
MAGDALENA DĄBROWSKA. NAJLEPSZA SUKA W RASIE. KOBIETY I PSY W KULTURZE. 2011
Ostatnia książka Donny Haraway „When species meet”1 analizuje relacje pomiędzy psami a ludźmi. Haraway otwiera przestrzeń do refleksji na temat możliwości komunikacji oraz tworzenia nie- hierarchicznych, opartych na współpracy i zrozumieniu relacji pomiędzy odmiennymi gatunkami. Opierając się na jej rozważaniach chciałabym się zająć podobnym usytuowaniem kobiet i psów (suk) w kulturze patriarchalnej. Przedmiotem mojej szczegółowej analizy będą wystawy psów rasowych, praktyka kulturowa, którą doskonale można odczytywać przez soczewki genderowe.
MARIA SOLARSKA. RÓWNOŚĆ PŁCI - RZECZYWISTOŚĆ POSTULOWANA CZY STAN OSIĄGNIĘTY? 2011
Rzeczywistość postulowaną od rzeczywistości jako takiej odróżnia to, że pierwsza
z nich jest wyrazem określonego oczekiwania, życzenia wobec tej drugiej. Innymi
słowy, rzeczywistość postulowana nie jest stanem faktycznym, ale życzeniowym
jego obrazem – postulatywność określa stan rzeczy, jaki chciałybyśmy/chcielibyśmy, aby był, a nie jaki jest. Rzeczywistość postulowana może być produktem
dwóch sposobów myślenia: z jednej strony, może być efektem wishfull thinking
– myślenia życzeniowego, które bierze to, co postulowane za to, co rzeczywiste;
z drugiej, może być efektem myślenia rozróżniającego postulowane i rzeczywiste, które jednak, konstatując niezadowolenie ze stanu obecnego, postuluje jego
zmianę na rzecz określonej, pożądanej rzeczywistości. Kwestia równości płci
oscyluje między tymi dwoma rozumieniami rzeczywistości postulowanej.
MONIKA BOBAKO. KONSTRUOWANIE ODMIENNOŚCI KLASOWEJ JAKO URASAWIANIE. PRZYPADEK POLSKI PO 1989 ROKU. 2011
W poniższym tekście chciałabym przyjrzeć się procesowi tworzenia się klas społecznych w Polsce po 1989 roku i pokazać, iż może być on interpretowany jako proces urasowiania grup, które stały się ofiarami kapitalistycznej transformacji. W sposobach definiowania tych grup mamy bowiem jak sądzę do czynienia ze zjawiskiem, które można nazwać rasizmem kulturowym. Polega ono na esencjalizowaniu, reifikowaniu czy też naturalizowaniu przypisywanych danej grupie cech kulturowych w celu uzasadniania określonych relacji władzy. Jest to więc zabieg dyskursywny, który ma jednak jak najbardziej realne, materialne skutki.
ANNA CZERWIŃSKA, ZOFIA ŁAPNIEWSKA I JOANNA PIOTROWSKA. KOBIETY NA ZIELONEJ WYSPIE. KRYZYS W POLSCE Z PERSPEKTYWY GENDER. 2010
Czy rzeczywiście jest tak, że ogólnoświatowy kryzys ekonomiczny „po równo” dotknął wszystkich? Jaki wpływ kryzys w Polsce ma na najuboższych, na tych, którzy nie radzili sobie dobrze
już „przed kryzysem”, na właścicielki małych firm, na pracownice supermarketów, a w końcu na każdego z nas – na nasze emerytury, dostęp do opieki, dostęp do podstawowych dóbr? Czy
kryzys szczególnie dotknął kobiety?
EWA CHARKIEWICZ. KRYZYS OPIEKI I UCISK KOBIET. 2011
Jeśli dźwigasz towary w markecie, analizujesz dane w firmie czy urzędzie, udzielasz kredytu w banku - to pracujesz, bo zarabiasz pieniądze i przyczyniasz się do wzrostu gospodarczego i wzrostu PKB mierzonego przepływem pieniądza przez gospodarkę. Jeśli nakładem własnego ciała rozwijasz i rodzisz dziecko, wychowujesz je, zajmujesz się chorymi czy starszymi członkami rodziny i przyjaciółmi, uprawiasz żywność na własne potrzeby, robisz zakupy, gotujesz czy prowadzisz domowe rachunki, we własnym zakresie reperujesz rower czy ubrania to już nie jest praca. Rynek to mechanizm generacji zysków. Rodzina to domena altruizmu. Głównym czynnikiem różnicującym te dwa rodzaje pracy jest ich waloryzacja przez państwo i rynek. Praca na rzecz podtrzymania zdolności do życia i do świadczenia pracy - to kobiet prywatna sprawa, a de facto służba dla rynku i państwa.
MONIKA BOBAKO. UZNANIE RÓŻNICY - fragmenty książki Demokracja wobec różnicy. (2010) 2011
W toku swoich rozważań starałam się przedstawić i uzasadnić dwie tezy: warunkiem znalezienia odpowiedzi na wyzwanie, jakie współczesnie dla demokracji stanowi różnica, jest sproblematyzowanie samych mechanizmów odpowiedzialnych za powstawanie owej różnicy...Druga teza łączy się ze spostrzeżeniem, iż w samym dążeniu do politycznej artykulacji różnicy nie ma jeszcze nic z konieczności emancypacyjnego.. emancypacyjny potencjał tkwiący w różnicy ma szansę aktualizować się o tyle, o ile będzie wyzwalany w ramach projektu demokratycznego.
ANNA LIPOWSKA-TEUTSCH (red.) W NASZYM IMIENIU (2009) 2011
Przezwyciężanie dyskryminacji i wykorzystanie szansy związanej z różnorodnością wymaga porozumiewania się i współdecydowania. Wiąże się to z odzyskaniem głosu przez osoby dotychczas wykluczone z przestrzeni publicznej. Przestrzeń publiczna jest zagarnięta przez monolog wielkiego biznesu przemawiający do nas reklamami, przez przekrzykujących się przedstawicieli władzy, przez ekspertów definiujących rzeczywistość i wyznaczających granice między tym co własne i co obce, pomiędzy tym co zdrowe a co chore, pomiędzy tymi, którzy są bojownikami, a którzy są terrorystami. Przeciwstawiając się takiemu zawłaszczeniu przestrzeni publicznej Towarzystwo Interwencji Kryzysowej próbuje przywrócić prawo do zabierania głosu "Innych" i zapewnić ich udział w procesach decyzyjnych. Są to procesy nierozłączne.
MARIA SKÓRA. KOBIETY W SPOŁECZEŃSTWIE. SZANSE I ZAGROŻENIA DLA PROCESÓW RÓWNOUPRAWNIENIA PŁCI. 2010.
Celem artykułu jest prześledzenie procesów równouprawnienia płci, jak również szans i zagrożeń jakie niesie ze sobą obrana strategia ich realizacji. Sytuacja kobiet w XX wieku uległa znaczącej metamorfozie. Przemiany w sferach “publicznej” i “prywatnej” nie są jednak równorzędne. Gospodarka prokreacyjna i opiekuńcza stanowią białe plamy we współczesnej ekonomii. Równouprawnienie płci przebiega na drodze dodania kobiet do katalogu odbiorców już istniejących praw, co paradoksalnie reprodukuje ich dysparytetową pozycję. Nie uwzględnia się w dostatecznym stopniu różnic między płciami, skupiając się na równości w rozumieniu statusów, a nie szans. Pytaniem jest czy działać dalej w obrębie zastanego “zmaskulinizowanego” systemu czy tworzyć podwaliny nowego, wrażliwego na kwestie związane z płcią kulturową porządku społecznego.
