PAWLIK, KATARZYNA. WARUNKI ŝYCIA W WAŁBRZYCHU. FOTOREPORTAŝ 2010

PETERSON, SPIKE V. EKONOMIA POLITYCZNA (W UJĘCIU GLOBALNYM) JAKO TRZY EKONOMIE: EKONOMIA REPRODUKCJI, PRODUKCJI ORAZ EKONOMIA WIRTUALNA. ANALIZA W DUCHU FOUCAULTOWSKIM. 2007 [2002]
W tekście tym chciałabym przedstawić alternatywne ramy analityczne, ktĂłre umoĹźliwią „przepisanie światowej ekonomii politycznej”, przedstawiając ją jako zespół interakcji pomiędzy „ekonomią produkcji, reprodukcji oraz ekonomią wirtualną”. Odniesienie do światowej ekonomii politycznej ma oznaczać szeroki zasięg proponowanych ram. Odniesienie do ekonomii w liczbie mnogiej wychodzi z ducha Michela Foucaulta, w tym wypadku odsyłając do paralelnie konstytuujących się (a zatem współistniejących i wpływających na siebie) obszarĂłw systemowych, na ktĂłrych i poprzez ktĂłre działa władza ... ekonomie: produkcyjna, reprodukcyjna i wirtualna poszerzają obszar badań daleko poza konwencjonalne zjawiska gospodarcze. Jako systemowe obszary władzy angaĹźujące systemy znaczeń, normalizację, subiektywności i instytucje, pozwalają nam dostrzegać relacje pomiędzy toĹźsamościami i kulturą a konwencjonalnymi praktykami, procesami i strukturami społecznymi.

PIERCE, CHRISTINE. JĘZYK PRAWA NATURALNEGO A KOBIETY. 1982 [1971]
...liczni przeciwnicy rĂłwnouprawnienia kobiet odwołują się zwykle do „właściwej domeny" i „natury" naszej płci, ktĂłra przesądza ponoć o wrodzonej Ĺźeńskiej podrzędności i czyni zbędnymi wszelkie weryfikacje empiryczne. W niniejszym eseju zanalizuję język owej „właściwej domeny" (roli, funkcji), porĂłwnam go z językiem prawa naturalnego i ukażę podejrzany brak kwestii wolności w dywagacjach zwolennikĂłw posługiwania się tego typu argumentacją przeciwko kobietom.

PIETILA, HILKKA. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA GOSPODARKI HUMANISTYCZNEJ. SZKIC CAŁOŚCIOWEGO OBRAZU GOSPODARKI CZŁOWIEKA. 2005 [1997]
W pracy tej postuluje się ożywienie niepieniężnej pracy i produkcji w rodzinach i lokalnych społecznościach, tj. umożliwianie ludziom zdobywania ich własnych źródeł utrzymania oraz sprawowania kontroli nad ich codziennym życiem. Przeoczenie nierynkowej pracy i produkcji gospodarstw domowych w myśleniu ekonomicznym zniekształca obraz gospodarki narodowej i sprawia, że nieadekwatne są ramy narodowej polityki i planowania gospodarczego.

PŁATEK, MONIKA. GENDEROWO-PRAWNE ASPEKTY ŚWIADCZENIA USŁUG SEKSUALNYCH W POLSCE. 2013
Ten tekst jest więc o prawnokarnych aspektach usług seksualnych w Polsce. O tym jak dotykają one kobiet (najczęściej) i jak pomijają mężczyzn (najczęściej). Nazwanie po imieniu, iż to z czym mamy tu do czynienia jest usługą świadczoną na życzenie i będącą w rzeczy samej wynikiem popytu i relacją cywilnoprawną powinno przyczyniać się do eliminacji hipokryzji, która towarzyszy zarówno regulacji prawnej, jak i towarzyszącemu dyskursowi. Pogarda dotyka prostytutek, roli klientów się nie dostrzega1. Podwójna moralność towarzysząca ocenie zjawiska wyraża się w ignorowanie obecności kupujących, koniecznych dla zrealizowania usługi określanej mianem nieobyczajnego procederu.

PŁONOWSKA-ZIAREK, EWA. STRAJKUJĄCE NAGIE ŻYCIE: UWAGI O BIOPOLITYCE RASY I GENDER [2008]
...W odpowiedzi na propagandę sprzeciwu wobec uzyskaniu praw wyborczych przez kobiety, Lytton twierdziła, Ĺźe strajki głodowe nie są niedorzecznymi atakami histerii, ale wykalkulowanym wyborem, dokonanym w ostateczności, przez „armię” wywłaszczonych. Jako „wojenny” akt, poprzez paradoksalne środki samo-uszkadzania i odmowy, strajki głodowe pozwalały sufraĹźystkom na kontynuowanie ich rewolucyjnej walki bez bezpośredniego angaĹźowania się w wojnę. Ponadto, poprzez rozszerzenie moĹźliwości walczenia od sfery publicznej po samo więzienie, strajk głodowy przemienił uwięzienie w nowy środek „walczenia za sprawę”, transformując karę w rebelię, zmieniając podległość w dwuznaczną polityczną działalność samo-okaleczania...

POPOW, MONIKA. EDUKACJA W KRYZYSIE. 2012
Coraz częściej w dyskursie publicznym mamy do czynienia z przeciwstawieniem interesu nauczycieli interesowi dzieci. Dotyczy to przede wszystkim szkół publicznych. Prawa pracownicze nauczycieli przedstawiane są jako przeszkoda na drodze do modernizacji polskiej oświaty...Karta Nauczyciela, natomiast, przedstawiana jest za anachroniczny dokument, ktĂłry sprawia, Ĺźe praca nauczycieli jest nieefektywna i niskiej jakości. Pensje pochłaniają bowiem środki, ktĂłre moĹźna przeznaczyć na zajęcia dodatkowe czy wyrĂłwnawcze. Na podstawie takich wypowiedzi łatwo wyciągnąć wniosek: Karta Nauczyciela szkodzi dzieciom. W taki właśnie sposĂłb kreowane są nowe grupy konfliktu: nauczyciele i uczniowie, nauczyciele i rodzice. Zantagonizowane na tle ekonomicznym zostają najwaĹźniejsze strony szkolnego procesu kształcenia – nauczyciele i uczniowie. Czy w takich warunkach moĹźe ono odnieść skutek? Kim są natomiast nauczyciele i rodzice, jeśli nie podmiotami w ekonomicznej rozgrywce, prĂłbującymi ugrać jak najwięcej na swoją korzyść? Wystarczy choć raz w Ĺźyciu zajrzeć do pokoju nauczycielskiego w dowolnej publicznej szkole, aby przekonać się, Ĺźe te "pasoĹźytujące" na Karcie Nauczyciela jednostki to przede wszystkim kobiety.

POPOW, MONIKA. KOMENTATORKI SPOŁECZNEJ RZECZYWISTOŚCI. 2013
Komentowanie rzeczywistości społecznej, politycznej i artystycznej to główne założenie sztuki krytycznej, a w jej ramach sztuki feministycznej. Mimo, iż współcześnie mówi się o kryzysie feministycznego aktywizmu, w sztuce coraz częściej na nowo pojawia się mocny głos kobiet, które ze świadomością swojej pozycji społecznej mówią o otaczającej rzeczywistości. Celem mojego tekstu będzie subiektywne przedstawienie ewolucji feministycznej sztuki zaangażowanej oraz próba rekonstrukcji ich społecznego znaczenia. Opierać będę się przy tym nie tylko na historii sztuki, ale również na teoriach z zakresu socjologii i filozofii. Wychodzę bowiem z założenia, że podobnie jak każdy inny nurt w sztuce, sztuka feministyczna jest tworem społecznym, efektem oddziaływania określonego porządku społecznego oraz reakcją na niego.

POPOW, MONIKA. WYCHOWANIE DO PREKARIATU. 2010
Czy coś łączy pochodzącą z klasy średniej licealistkę z wielkiego miasta i gimnazjalistkę noszącą białe kozaczki? Czy istnieje podmiot zbiorowy o nazwie „młode kobiety”? Teoretycznie tak, jednak pogłębiające się rozwarstwienie społeczne dzieli młode kobiety na dwie obce sobie grupy – bardziej i mniej uprzywilejowaną. Pozycja jednostki coraz bardziej zaleĹźy od manifestowanego stylu Ĺźycia. Róşnice te stają się z naszym społeczeństwie tak drastyczne, Ĺźe przypuszczać moĹźna, iĹź rzutują na przebieg procesu socjalizacji. Efektem jest nie tylko wychowanie do odpowiedniej roli społecznej, ale teĹź do odpowiedniej klasy.

ROBERTS, ADRIENNE. PRYWATYZACJA SPOŁECZNEJ REPRODUKCJI: PRYMITYWNA AKUMULACJA WODY W DOBIE NEOLIBERALIZMU. 2014 [2008]
W pierwszej części tekstu zagadnienie prymitywnej akumulacji wody umieszczę w szerszym kontekście, zwracając uwagę zarĂłwno na bardziej ogĂłlne przesunięcie w stronę intensyfikacji procesu utowarowienia przyrody w neoliberalizmie, jak rĂłwnieĹź na specyficzny kontekst transformacji zachodzących w sektorze usług wodnych. Kolejną część tekstu zacznę od zarysowania genealogii prymitywnej akumulacji, uwzględniając istotny wkład feministycznych i innych akademiczek/akademikĂłw, ktĂłrzy uwidocznili powiązania między prymitywną akumulacją a reprodukcją społeczną. W części trzeciej zanalizuję niektĂłre sprzeczności generowane przez prymitywną akumulację wody, szczegĂłlną uwagę zwracając na rosnący antagonizm między skalami i geografiami produkcji i reprodukcji społecznej. Pod koniec sproblematyzuję nowy dyskurs na temat zarządzania wodą, ktĂłry opowiada się za bardziej aktywną rolą rządĂłw w sektorze wodnym i za włączeniem „głosĂłw” kobiet i ludzi ubogich do prac nad rozwojem zrĂłwnowaĹźonych i sprawiedliwych polityk wody.

ROSIŃSKA-KORDASIEWICZ, ANNA. PRACA POMOCY DOMOWEJ. DOŚWIADCZENIA POLSKICH KOBIET W NEAPOLU. 2005
Pierwszą waĹźną cechą wyróşniającą instytucję pomocy domowej na dzień i na noc jest sytuacja zamknięcia „ (...)osoby ktĂłre pracują na dzień i na noc. to jest związane, z tym Ĺźe te osoby są zamknięte, praktycznie są zamknięte. Więc z chwilą jak przyjeĹźdĹźają tutaj do Włoch i idą na pracę na dzień i noc z wychodnym czwartek i niedziele są do dyspozycji 24h na dobę i zmienia się ich połoĹźenie w jakimś małym środowisku, w jakieś tam rodzinie w ktĂłrej Ĺźyją nie, ee, osoby ktĂłre w Polsce mogły zadecydować, Ĺźe wyjdę sobie kupić to, wyjdę sobie na spacer tutaj, pojadę sobie tutaj czy tam. a w tym momencie przychodząc do pracy są niejako ubezwłasnowolnione po 2,3,4 mies. w zaleĹźności od odporności psychicznej to zaczyna ...zaczyna bardzo doskwierać” .

RÓŻYŃSKA, JOANNA. ETYKA TROSKI CZYLI JAK KOBIETY MYŚLĄ I MÓWIĄ O MORALNOŚCI. 2005
Etyka troski narodziła się na początku lat 80. na gruncie dyskusji, jaka rozgorzała w literaturze psychologicznej i filozoficznej po ukazaniu się pracy Carol Gilligan "In a Different Voice" prezentującej wyniki wieloletnich badań autorki nad rozwojem moralnym kobiet i mężczyzn... Podkreślić należy, iż wbrew temu, co mogłyby sugerować niektore wypowiedzi samej Carol Glligan, byla ona zdecydowanie przeciwna kategorycznemu przypisywaniu etyki sprawiedliwości mężczyznom, a etyki troski kobietom. Podejścia te mają jej zdaniem charakter komplementarny i bardzo często w różnych sytuacjach życiowych są stosowane przez przedstawicieli każdej z płci. Oba paradygmaty myślenia moralnego mają określone miejsce i pełnią szczególną rolę w życiu człowieka i w żadnym wypadku nie mogą być traktowane jako konkurencyjne czy wzajemnie wykluczające się.

RUDDY, KAREN. WIĘCEJ NIŝ BACKLASH: WYOBRAŚNIA FEMINISTYCZNA, AKUMULACJA PRZEZ WYWŁASZCZENIE I NOWY KONTRAKT SEKSUALNY 2013 [2011]
Odczytanie postfeminizmu jako sposobu grodzenia feministycznej wyobraĹşni sugeruje, Ĺźe akumulacja przez wywłaszczenie nie sprowadza się jedynie do ekonomicznych i politycznych procesĂłw „oddzielenia wytwĂłrcy od środkĂłw wytwarzania” (Marks 1950, 772). Zachodzi ona rĂłwnieĹź w szeregu innych obszarĂłw – wliczając w to wyobraĹşnię i podmiotowość. UwaĹźam, Ĺźe postfeminizm – jako podstawowy sposĂłb włączania kobiet w świecie anglosaskim w ramy neoliberalnego kapitalizmu – znajduje się w sercu współczesnej kapitalistycznej logiki grodzenia. Postfeminizm działa w ten sposĂłb, Ĺźe kooptuje wybrane aspekty z imaginarium liberalnego feminizmu, zaprzęgając je w słuĹźbę neoliberalnego projektu prywatyzacji, decentralizacji i indywidualizacji. W ślad za Angelą McRobbie sugeruję, Ĺźe to przywłaszczenie doprowadziło do powstania „nowego kontraktu seksualnego”. Młodym kobietom przyznaje się pewien margines widzialności pod warunkiem, Ĺźe dostosują się do nowej, korespondującej z neoliberalizmem wersji kobiecej podmiotowości i zdystansują się od krytycznej polityki feministycznej.

RUTKOWSKA, KLAUDIA. FEMINIZM WIELOKULTUROWY - próba przekroczenia' białego solipsyzmu' 2006 [2005]
...Przekonaniu o istnieniu uniwersalnych wartości towarzyszy niechęć, bądź niemożność, przekroczenia perspektywy świata zachodniego. Kultura Zachodu przez długi czas zawierała elementy rasistowskie. Dyskusyjnym jest w jakim stopniu to twierdzenie odnosi się do współczesnej nam rzeczywistości. Podział: kraje cywilizacji zachodniej, a kraje do niej nie należące, przecina się z inną dychotomią: kobieta-mężczyzna.

SALLEH, ARIEL. DŁUG EKOLOGICZNY. DŁUG UCIELEŚNIONY. 2009
Bez prac regeneracyjnych - biologicznych, ekonomicznych, społecznych - ludzkość nie mogłaby istnieć. Tym bardziej więc naleĹźy uznać ucieleśniony dług. Na globalnym Południu większość metaprzemysłowych społeczności egzystuje w dobrze zaprojektowanych sieciach prosumpcji. Jednak warunkiem takiej zrĂłwnowaĹźonej pracy jest dziewicze środowisko - środki produkcji nietknięte przez „rozwĂłj” czy przez „strefy ochrony”. Na Północy, gdzie utrzymanie zaleĹźy od rynku towarĂłw i usług, krajobrazy i ciała są atakowane przez intensywne odpady technologiczne. Zdrowotne skutki promieniowania elektro-magnetycznego, czy zawartości metali ciężkich w wodzie, to inny aspekt ucieleśnionego długu. Te zewnętrzne efekty kapitalistyczno-patriarchalnej ekonomii zazwyczaj przerzucane są na domowe dostarczycielki opieki, Ĺźeby się nimi zajęły w swoim nieopłacanym czasie.

SALLEH, ARIEL. GŁĘBIEJ NIŝ GŁĘBOKA EKOLOGIA. SPRZĘŝENIE EKOFEMINISTYCZNE. 2009 [1984]
Ruch ekologii głębokiej, używając ogólnego zwrotu Człowiek, zakłada z góry, w sposób bezkrytyczny, różnice między płciami, jednocześnie przeoczając znaczenie tych różnic. Przeocza konstatację, że gdyby życiowe doświadczenie kobiet było uznane za istotne i otrzymało legitymizację w naszej kulturze, mogłoby się stać żywą społeczną podstawą dla alternatywnej świadomości, którą ekolodzy głębocy usiłują sformułować i wprowadzić jako abstrakcyjny konstrukt etyczny.

SALLEH, ARIEL. O EKO-WYSTARCZALNOŚCI I GLOBALNEJ SPRAWIEDLIWOŚCI. 2010 [2009]
...mĂłj aktywizm rozpoczął się, czy teĹź moja polityczna świadomość została obudzona, kiedy byłam młodą matką – studentką. Musiałam zacząć pracować. Z tego, co sobie przypominam, w pierwszym roku pracy zarobkowej (była to praca w niepełnym wymiarze) zarobiłam ok. 2 tyś. dolarĂłw – to było dawno temu. Przy rozliczeniu podatkowym poprosiłam rząd o zwrot wydatkĂłw poniesionych w związku z opieką nad dziećmi. Otrzymałam odpowiedĹş, w ktĂłrej rząd uzasadniał dlaczego nie dostanę zwrotu tych kosztĂłw, a mianowicie napisali – Ĺźe na odwrocie rozliczenia podatkowego wydatki na opiekę nad dziećmi zaliczają się do: „zbędnych wydatkĂłw osobistych”. Byłam wtedy matką samodzielnie wychowującą dzieci i nie mogłam wyĹźywić mojej rodziny bez pracy zarobkowej. Pamiętam, Ĺźe strasznie się wtedy rozzłościłam i z dnia na dzień stałam się feministką. Do dziś nie przestałam nią być. KaĹźdą moją polityczną aktywność – czy to związaną ze sprawami środowiska czy pracą akademicką – postrzegam i wykonuję z perspektywy feministycznej. Tym samym moje działania w zakresie nauki oraz krytyka prowadzone są z perspektywy feministycznej.

SCHUNTER-KLEEMANN, SUSANNE i DIETER PLEHWE. GENDER MAINSTREAMING. WŁĄCZANIE KOBIET DO NEOLIBERALNEJ EUROPY 2009 [2005]
...specyficzne interesy bardziej uprzywilejowanych kobiet zdają się znajdować więcej miejsca w dyskursie gender mainstreamingu („kobieca przedsiębiorczość”, kobiety-doradcy), podczas gdy stworzone wcześniej programy mające polepszyć trudne połoĹźenie gorzej wykwalifikowanych pracownic i kobiet zajmujących się domem stają się przedmiotem cięć budĹźetowych. Programy rĂłwnych szans moĹźna więc uznać za programy wybiĂłrczych szans.

SCOTT, WALLACH JOAN. GENDER JAKO PRZYDATNA KATEGORIA ANALIZY. 2009 [1987]
Gender to jedno z najczęściej powracających odniesień, za pomocą ktĂłrych władza polityczna jest projektowana, uzasadniana i krytykowana. Władza odnosi się do opozycji męskie/kobiece, ale teĹź ustanawia jej znaczenie. Odniesienie to, aby mĂłc pretendować do politycznej mocy, musi jawić się jako pewne i ustalone – niezbudowane przez człowieka, funkcjonujące jako część naturalnego, czy wręcz boskiego ładu. W tym sensie i ta opozycja binarna, i społeczne relacje genderowe stają się częścią znaczenia władzy jako takiej, a kwestionowanie czy wypaczenia zagraĹźają całemu systemowi.

SEN, GITA. GENDER MAINSTREAMING W MINISTERSTWACH FINANSÓW [2000] 2011
W artykule wskazuję na trzy moĹźliwe drogi włączenia perspektywy rĂłwności płci w działania ministerstw finansĂłw: na poziomie bieżącego zarządzania makroekonomicznego, obejmującego m.in. coroczn y budĹźet państwa i jego ewentualny deficyt, dług wewnętrzny i zagraniczny, a takĹźe bilans p łatniczy; na poziomie reform strukturalnych – zwłaszcza dotyczących deregulacji, liberalizacji i prywatyzacji – mających na celu poprawę efektywności wykorzystania zasobĂłw i zwalczanie ubĂłstwa; a takĹźe w szczegółowym kontekście liberalizacji zasad przyzna wania kredytĂłw i mikropoĹźyczek.