MARKANTONATOU, MARIA. DEREGULACJA PAŃSTWA OPIEKUŃCZEGO I NEOLIBERALIZACJA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ. 2014 [2011]
W niniejszym artykule analizuję kwestię wzrastającego wpływu zarządzania prywatno-ekonomicznego [menadżerskiego] na administrację publiczną oraz przeobrażenia dyskursów na temat efektywności administracji. Począwszy od późnych lat 70. XX wieku te dyskursy na temat „modernizacji” są sprzężone z deregulacją keynesowskiego państwa opiekuńczego w Europie oraz związane z modelami „modernizacji” i neoliberalizacji administracji publicznej. W tekście skupię się na czterech takich modelach: a) nowe publiczne zarządzanie [New Public Management], b) zarządzanie przedsiębiorcze [Entrepreneurial Governance], c) dobre rządzenie [Good Governance], d) standaryzacja usług publicznych wdrażana przez takie organizacje jak Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO). Posługując się technokratyczną siatką pojęciową, te „efektywnościowe” modele kładą nacisk na konieczność reorganizacji administracji publicznej zgodnie z kryteriami przedsiębiorczości. Modele te również rekonceptualizują takie pojęcia jak obywatelstwo, polityka i pomoc socjalna, definiując je pod kątem logiki rynkowej i zgodnie z uekonomicznioną kulturą wyznaczania ceny adekwatnej do jakości (value for money).
MARSZAŁEK, MARCIN I GOŚKA MACIEJEWSKA . PO CO NAM GARŚĆ PIENIĘDZY? REFLEKSJE O KRYZYSIE I WALKACH WOKÓŁ PRACY REPRODUKCYJNEJ. 2014.
Artykuł rozważa kwestię dochodu podstawowego z perspektywy feministycznej ekologii politycznej, wykorzystującej kategorię pracy reprodukcyjnej ludzi i przyrody. W pierwszej części nawiązujemy do Kampanii na rzecz Płacy za pracę domową – prekursorki dochodu podstawowego, która kwestię dochodów wpisywała w problematykę relacji między patriarchatem a kapitalizmem, co nadawało Kampanii rewolucyjny wymiar. W dalszej części artykuł przywołuje trzy aktualne walki społeczne, które są podstawą do dalszych rozważań na temat zasadności rozwiązania takiego jak dochód podstawowy. Z jednej strony naświetla sytuację kryzysu opieki w Polsce, narastającego wraz z neoliberalnymi reformami ostatnich 25 lat. Z drugiej rozwija problematykę kryzysu ekologicznego, którego rozwiązanie trzeba uwzględnić w każdej teorii i strategii antykapitalistycznej. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy postulat płacy za pracę reprodukcyjną/produkcyjną ma dalej sens w dobie neoliberalnego kapitalizmu.
MARSZAŁEK, MARCIN i MAŁGORZATA MACIEJEWSKA. POLSKA JAKO NEOLIBERALNA AWANGARDA UNII EUROPEJSKIEJ? KRYTYKA POLITYKI RÓWNOŚCI PŁCI NA TLE POLITYK GOSPODARCZYCH. 2013 [2011]
Niniejszy komentarz jest krytycznym spojrzeniem na polską prezydencję, w kontekście zarówno polityki równości płci prowadzonej w ramach Unii Europejskiej, jak i uwarunkowań wyznaczanych przez jej dominującą politykę gospodarczą. Prezydencja Rady Unii Europejskiej nie jest istotnym aktorem w procesie kształtowania polityki społecznej i gospodarczej. Procesy te budowane są przez globalne siły i podmioty, daleko wykraczające poza kompetencje tego organu, który pełni w systemie UE funkcję raczej honorową. Niemniej jednak można ocenić szeroko pojęty wizerunek polskiej prezydencji: szereg postaw wobec istotnych dla ludzi spraw (jak zabezpieczenie podstawowych potrzeb społecznych), na które składają się inicjatywy polskiej prezydencji, uwaga (lub jej brak) skierowana na poszczególne kwestie; używane przez prezydencję symbole lub dominująca retoryka.
MARSZAŁEK, MARCIN. FINANSJALIZACJA, OPIEKA I DOBRA WSPÓLNE - OPÓR W GMINIE MYSŁAKOWICE 2014
Ostatnio mieszkanki Łomnicy, niewielkiej miejscowości u podnóża Sudetów stawiły czoła lewiatanowi finansjalizacji. Postępująca finansjalizacja gospodarki jako takiej, a także relacji państwo-obywatele, jak i życia codziennego jest rzadko postrzegana przez media, polityków czy ekspertów nauk społecznych i ekonomicznych. W Polsce brakuje dyskursu krytycznego na jej temat. Doświadczana jest jednak przez nas wszystkich: uzależnienie firm, administracji publicznej i ludzi od kredytów; mnożące się lombardy i filie banków, które zawłaszczają przestrzeń medialną (reklamy) i publiczną (rynki niektórych miast zapełnione placówkami banków); masa ludzi z kredytami hipotecznymi na dziesiątki lat; nachalne firmy pożyczkowe (i "przyjaźni" windykatorzy); sprzedaż ratalna; upowszechnianie gry na giełdzie (do czego zachęcają nawet agencje państwowe); coraz nowsze usługi ubezpieczeniowe, w tym bankowe substytuty opieki zdrowotnej. Przykładów jest dużo więcej.
MARSZAŁEK, MARCIN. NEOLIBERALNA POLITYKA MIESZKANIOWA - CZYLI PLAN Z POMINIĘCIEM LOKATOREK. 2011
Kryzys mieszkaniowy jest czymś oczywistym dla większości Polek i Polaków – a na pewno dla tych wszystkich, którzy borykają się z problemami takimi jak: rosnące koszty utrzymania (czynsz, media, remonty), duże trudności w otrzymaniu mieszkań socjalnych, eksmisje, konieczność samowolnych zajęć pustych lokali, bardzo wysokie ceny mieszkań oraz problemy z uzyskaniem i spłatą kredytów mieszkaniowych, corocznie podbijane ceny wynajmu pokoi lub prywatnych lokali. We współczesnych warunkach gospodarczych – jedna z podstaw godnego życia – stała się luksusem.
MASIKA, RACHEL z ARIEL HAAN i SALLY BADEN. URBANIZACJA I UBÓSTWO W MIEŚCIE. ANALIZA RELACJI PŁCI 2009 [1997]
Perspektywa genderowa w odniesieniu do miejskiego ubóstwa jest istotna, ponieważ mężczyźni i kobiety doświadczają i reagują na biedę w odmienny sposób. Ograniczenia, jak i możliwości spowodowane uprzedzeniami ze względu na płeć, wpływają na dostęp do dochodów i zasobów, mieszkalnictwo, transport i podstawowe usługi. Oferowanie usług miejskich, w których nie zwraca się uwagi na relacje płci, nie przyczyni się do zaspokojenia potrzeb kobiet, gdy ich priorytety nie są brane pod uwagę.
MCDOWELL, LINDA. PONOWNE SPOJRZENIE NA ŻYCIE BEZ OJCA I FORDA. GENDER, KLASA I ZMIANY W ZATRUDNIENIU W NOWYM TYSIĄCLECIU. 2010 [2001]
Pytania dotyczące zmian kształtu płciowego podziału pracy w całkowitej reprodukcji społecznej nie są wyłącznym problemem Wielkiej Brytanii, czy rozwiniętego świata uprzemysłowionego. Powszechne wejście kobiet w relacje społeczne płatnego zatrudnienia jest zjawiskiem globalnym, jako że rośnie liczba osób zależnych – bezpośrednio lub pośrednio – od sprzedaży swoich mocy wytwórczych dla codziennej reprodukcji. Bank Światowy obliczył w 1995 roku, że np. światowy proletariat składa się z 2,5 miliarda osób, podwajając liczbę sprzed 20 lat (Panitch i Leys 2000). Gdy kapitał stał się mobilny globalnie, wyzyskując klasę pracującą podzieloną ze względu na płeć i rasę, jak i w geograficznie zróżnicowany sposób, gdy praca stała się nieformalna, ruch związkowy został pokonany, gdy polityki neoliberalne zostały wdrożone, wówczas zarówno z politycznego jak i z teoretycznego puntu widzenia niezbędne są badania geografów dotyczące zróżnicowanych wymiarów nowych porządków relacji płci i klas w XXI wieku oraz sposoby w jakie te porządki mogą zostać przełamane i bardziej równe.
MILLET, KATE. TEORIA POLITYKI PłCIOWEJ. 1982 [1970]
Czy relację pomiędzy płciami wolno w ogóle rozpatrywać w
kategoriach politycznych? Wszystko zależy od tego, jak rozumieć będziemy
politykę. W niniejszym szkicu nie ograniczymy się do relatywnie wąskiej
sfery mityngów, partii i przywódców. Termin „polityka"' obejmować będzie
wszelkie relacje i układy oparte na hierarchii władzy, w których jakaś grupa
osób rządzi inną.
MITRALIA, SONIA. KOBIETY I KRYZYS W GRECJI: DOMAGAMY SIĘ ABOLICJI DŁUGU. 2012
Drakońskie środki oszczędnościowe i likwidacja usług publicznych wcale nie wyprowadziły Grecji z kryzysu ekonomicznego i są nieefektywne, co przyznają ich autorzy. Spowodowały natomiast radykalne obniżenie dochodów, wywołały głód i bezdomność, ograniczyły dostęp do ochrony zdrowia. Zmniejszono liczbę łóżek szpitalnych, a za każdą usługę medyczną, w tym za porody trzeba płacić 40% kosztów. Cięcia wydatków na leki skazują na śmierć tysiące ludzi, którzy są zależni od specjalistycznej pomocy medycznej. Chorzy na HIV AIDs, czy uzależnieni od narkotyków są pozostawieni sami sobie. Niedożywienie wyniszcza dzieci.
NACHER, ANNA. FEMINISTYCZNE WATERLOO CZYLI JAK PRZEGRAĆ W SŁUSZNEJ SPRAWIE (ALE TAK NAPRAWDĘ BĘDZIE O TEORII MEDIÓW) 2006 [2005]
Współczesny pejzaż medialny sprawia kłopoty – nie tylko feministkom. Czytając analizy fenomenów charakterystycznych dla tego wysoce zróżnicowanego środowiska (włączając tutaj kulturę popularną) w polskiej prasie ma się wrażenie zadziwiającej hegemonii / homogenii. Pamiętam czasy sprzed 2001 roku, kiedy anty- i alterglobalizm nie był jeszcze salonową rozrywką lokalnych intelektualistów: wtedy dominował radosny entuzjazm... Ostatnie trzy lata przyniosły – jakże by inaczej – odwrócenie trendu. Teraz intelektualistce ...nie wypada nie być alterglobalistką.
NELSON, JULIE A. WYBÓR CZY ZABEZPIECZENIE? PŁEĆ I DEFINICJA EKONOMII [1993] 2011
Wolny wybór czy zabezpieczanie potrzeb? Czy w obszarze zainteresowania
ekonomii znajdują się jakiekolwiek badania związane z tworzeniem i dystrybucją „
dóbr materialnych koniecznych do życia i zapewniających komfort”, jak to ujął Adam Smith w roku 1776? Czy może zajmuje się ona dobrami i usługami tylko o tyle, o ile staną się one częścią procesu wymiany? A może sedna ekonomii należy szukać w matematycznych modelach indywidualnego wyboru, który czasami prowadzi do hipotetycznej wymiany? Nie ma wątpliwości, że choć na peryferiach jest miejsce dla innych rodzajów badań, to jednak ta ostatnia definicja ekonomii dominuje w najbardziej uznawanych badaniach i w podstawowej pracy ze studentami. Stawiam tezę, że takie zawężenie definicji ekonomii odzwierciedla określone uprzedzenia związane z płcią i jakkolwiek matematyczne badania nad wymianą przyczyniły się do znaczącego postępu, feministyczny wgląd może pomóc w przeorientowaniu dziedziny ku ekonomii szerszej i bogatszej.
NELSON, JULIE. CZY PRZYWÓDZTWO KOBIET W BIZNESIE ZAPOBIEGŁOBY KRYZYSOWI FINANSOWEMU? 2014 [2011]
Czy więcej kobiet na stanowiskach przywódczych zapobiegłoby kryzysowi finansowemu? Takie pytanie można zadać na wykładach na temat gender i ekonomii, pieniądza i instytucji finansowych. Pierwsza część poniższego eseju dowodzi, iż podczas gdy niektóre badania nad zachowaniem wydają się potwierdzać wyolbrzymioną perspektywę „różnicy”, to badania behawioralne unikające uproszczeń raczej ten pogląd podważają i wskazują na ogromną, nieuświadomioną moc stereotypów. Druga część eseju pokazuje, że bardziej potrzebna jest analiza genderowa branży finansowej, która nie zajmuje się (przypuszczalnymi) „różnicami” pomiędzy płciami, ale raczej rolą uprzedzeń ze względu na płeć w społecznej konstrukcji rynku. Konkretne przykłady i narzędzia, możliwe do wykorzystania podczas nauczania o różnicach, podobieństwach i rynku, przedstawiane są w całym tekście.
NELSON, JULIE. MĘSKI PUNKT WIDZENIA W ANALIZACH EKONOMICZNYCH. 2007 [1996]
Dominujący model ekonomiczny ujmuje ludzi jako racjonalne, autonomiczne, skupione na własnej korzyści jednostki, dokonujące wolnego wyboru pomiędzy różnymi opcjami postępowania. Logicznym przeciwieństwem tego ujęcia byłoby postrzegać ludzi jako powiązanych z innymi i zainteresowanych ich dobrem; jako emocjonalnych, zależnych od czyichś decyzji oraz podlegających wpływom środowiska społecznego i naturalnego. Nie przypadkiem pierwszy zestaw cech był w zachodniej kulturze kojarzony ze stereotypową męskością, podczas gdy przez pryzmat drugiego tradycyjnie postrzegano kobiecość. Analogicznie, metody związane z wyizolowaniem, dedukcją matematyczną, formalizmem i abstrakcją wartościowane są pozytywnie i uznane za męskie, podczas gdy nieformalność, skupienie na konkretach, współzależność i werbalna komunikacja uważa się zwykle za mniej cenne i przypisuje kobietom.
NIKLAS, JĘDRZEJ. PRAWA OBYWATELSKIE I REJESTRY DŁUŻNIKÓW. 2015
...Współczesna rzeczywistość doprowadziła do wytworzenia nowej podmiotowości człowieka zadłużonego, uwikłanego w skomplikowaną relację władzy ze swoim wierzycielem, od którego społeczeństwo, państwo i prawo wymaga spełniania obietnicy spłaty należności. ...Człowiek zadłużony podlega licznym środkom dyscyplinującym. Istnieje cała instytucjonalna i prawna machina, której celem jest wymuszenie spłaty zobowiązań...Wśród instytucji, które upowszechniają, wdrażają, i egzekwują te oceny znaczącą rolę odgrywają rejestry dłużników i podmioty ewaluujące historię kredytową osób. Rozwój nowych technologii sprawił, że przetwarzania i udostępnianie informacji o zadłużeniu lub zdolności kredytowej jest łatwiejsze oraz bardziej powszechne. Z kolei wykorzystywanie informacji o zadłużeniu staje się też kolejnym narzędziem sprawowania władzy, kontroli i wywierania wpływu, które David Lyon określa mianem nadzoru. Warto również zauważyć, że praktyki nadzorcze oraz stan zadłużenia stały się znormalizowaną oraz rozpowszechnioną techniką zarządzania i sposobem funkcjonowania społeczeństw, instytucji publicznych, rynku, które są doświadczane przez jednostki w ich życiu codziennym...
NORLANDER, KERSTIN. KRYTYCZNE PRZEMYŚLENIA GENDER. 2014 [2003]
W latach 1990. studia gender rozwijały się pod silnym wpływem post-strukturalizmu. Pojęcie gender opisywano wówczas jako „historycznie ukształtowany konstrukt”, który przeciwstawiano esencjalistycznym i ahistorycznym ujęciom kobiet i gender. Liczne badania, jakie opublikowano w czasie tej dekady odnosiły się do gender w zróżnicowanych historycznych, kulturowych i społecznych kontekstach. Wiele z tych badań ma charakter opisowy, brakuje w nich teoretycznej dyskusji, jak i nie podejmują one analizy przyczyn, które składają się na określone konstrukty gender. Nader często założenie „konstrukcjonizmu” ma charakter retoryczny, co czyni je podatnym na przeobrażenia w nowy esencjalizm. Celem tego referatu jest zakwestionowanie takiego ujęcia gender.
NOWICKA, MAGDALENA. ALFADZIEWCZĘTA, CZYLI FEMINIZM DLA KSIĘŻNICZEK. 2009
Hasła alfa-dziewcząt są wyrażone prostym, współczesnym językiem, ich książkę dobrze i szybko się czyta, ale też świat, którego wizję roztaczają, nie wydaje się nadmiernie skomplikowany. Owszem, gdzies w oddali pobrzmiewa troska o Iranki czy Gwatemalki. Ale bezpośrednią adresatką ich wizji jest młoda wykształcona kobieta z Zachodu, która ma niezła pracę...
ORTNER, SHERRY. CZY KOBIETA TAK SIĘ MA DO MĘŻCZYZNY JAK "NATURA" DO "KULTURY"? 1982 [1974]
Powszechna podległość kobiet, istniejąca, w każdym typie
organizacji ekonomicznej i społecznej bez względu na
stopień złożoności, świadczy o tym, że mamy do czynienia
z czymś bardzo głębokim, bardzo uporczywym, czego
nie da się zlikwidować poprzez proste' przemodelowanie
niektórych funkcji i ról w systemie społecznym czy nawet
poprzez przebudowę całej struktury ekonomicznej.
W niniejszym szkicu spróbuję odtworzyć ową swoistą
logikę kulturowego myślenia, której konsekwencją jest
przekonanie o niższości kobiet...
OSTOLSKI, ADAM. PŁEĆ I GLOBALIZACJA OPIEKI. 2010
Spojrzenie na przemiany gospodarcze ostatnich dekad z perspektywy relacji między płciami pozwala dostrzec jedność procesów zachodzących niemal równocześnie na Wschodzie i Zachodzie, a także na globalnej Północy i Południu. Zestaw polityk ekonomicznych, wprowadzany u nas pod nazwą „transformacji”, miał swój ścisły odpowiednik w postaci programów „strukturalnego dostosowania” w krajach Trzeciego Świata oraz „restrukturyzacji” w rozwiniętych krajach kapitalistycznych. Przekształcenia te nie tylko mają podobny kierunek, lecz także nawzajem się warunkują.
PATEMAN, CAROLE. BRATERSKA UMOWA SPOŁECZNA. [1989] 2007
Filozofowie polityki roztaczają znajomą wizję społeczeństwa obywatelskiego jako czegoś uniwersalnego, obejmującego – przynajmniej z założenia – wszystkich. Źródeł prawa politycznego dopatrują się zaś w akcie powołania władzy w liberalnym państwie lub wyłonienia polityki partycypacyjnej w rozumieniu Rousseau. Nie jest to jednak „źródłowe” prawo. Przemilczana zostaje bowiem ta część opowieści, która ujawnia, iż umowa społeczna to braterski pakt, ustanawiający społeczeństwo obywatelskie jako porządek patriarchalny i maskulinistyczny. Aby odsłonić ukrywaną część, należy prześledzić genezę poddania kobiet patriarchalnemu prawu.
