ANNA ZACHOROWSKA MAZURKIEWICZ. PRACA NIEODPŁATNA - PODEJŚCIE EKONOMII FEMINISTYCZNEJ. 2016
[Z] punktu widzenia ekonomii feministycznej istotne jest rozszerzenie rozumienia pracy... Opieka jest pracą o niskim statusie. W wielu krajach ludzie pracujący jako pełnoetatowi opiekunowie w swoich gospodarstwach domowych nie postrzegają siebie jako osoby wykonujące pracę. Nawet jeśli praca opiekuńcza wykonywana jest odpłatnie, jest nisko wynagradzana, źle uregulowana i pozbawiona zabezpieczeń społecznych...Pewne nieodłączne cechy pracy opiekuńczej pozwalają wyjaśnić niski poziom pobieranego za nie wynagrodzenia. Opiekunowie przyczyniają się do rozwoju ludzkich zdolności (capabilities), które są cenione nie tylko przez osobę je nabywającą, ale także przez wszystkich, którzy wchodzą z nią w interakcje. Z tego powodu praca opiekuńcza wytwarza dobro publiczne. Praca opiekuńcza powoduje, że korzyści wynikające z jej wykonywania rozciągają się szeroko poza bezpośredniego odbiorcę tych usług.

ANNA ZACHOROWSKA-MAZURKIEWICZ. ROLA PAŃSTWA I POLITYKA GOSPODARCZA W PERSPEKTYWIE EKONOMII FEMINISTYCZNEJ. 2016
Produkcja i reprodukcja są z sobą powiązane. Pieniądze mobilizują ludzi do podejmowania wysiłku produkcyjnego na rynku. Wynik ludzkiego działania produkcyjnego jest wykazywany w rachunku produktu narodowego brutto lub w innych agregatach, takich jak oszczędności, inwestycje, wydatki publiczne, dochody budżetowe, import i eksport. Zdolność mobilizowania siły roboczej do ?pracy produktywnej? zależy jednak od zestawu pozapieniężnych relacji społecznych, mobilizujących siłę roboczą do ?pracy reproduktywnej?. Te pozapieniężne relacje społeczne podporządkowane są sferze monetarnej w takim sensie, że nie mogą one funkcjonować i utrzymywać się bez odpowiedniego wkładu pieniężnego. Niemniej również gospodarka monetarna nie może się rozwijać bez nakładu pracy nieodpłatnej, wkładu kształtowanego przez strukturę relacji płci, która jest pomijana w agregatach makroekonomicznych...

IZABELA DESPERAK. KOBIETY W BUDĹťECIE. RAPORT Z ANALIZY BUDĹťETÓW MIASTA ŁODZI Z LAT 2010 – 2014
W raporcie zaprezentowano wyniki analizy budżet ów Łodzi z lat 2010 - 2014 pod kątem potrzeb kobiet i dziewcząt. W materiale uwzględniono zarówno przegląd struktury wydatków miejskiego budżetu, jak i udział kobiecego głosu w dotychczasowych konsultacjach społecznych. Kryteria analizy zostały oparte na założeniach budżetowania wrażliwego na płeć (ang. g ender b udgeting ). Inspirowano się zarówno zagranicznymi rozwiązaniami przyjętymi w tym zakresie, jak i polskimi opracowaniami dostosowanymi do lokalnych realiów. W dyskusji uwzględniono również postulaty łódzkiego śr odowiska kobiecego oraz przygotowanej przez niego alternatywnej strategii równościowego rozwoju. W pierwszej części opracowania przedstawiono postulaty związane z metodologią budżetu wrażliwego na płeć. W części kolejnej pokazana została analiza wybranyc h wydatków M iasta w latach 2010 - 2014 wraz z rekomendacjami.

RADHIKA BALAKRISHNAN I DIANE ELSON. AUDYT POLITYKI GOSPODARCZEJ W ŚWIETLE ZOBOWIĄZAŃ WYNIKAJĄCYCH Z GOSPODARCZYCH I SPOŁECZNYCH PRAW CZŁOWIEKA. 2014 [2008].
Jedną z rzeczy, których nauczyliśmy się do tej pory, jest to, że realizacja praw człowieka, szczególnie praw gospodarczych i społecznych, wymaga zarówno zasobów, jak i regulacji prawnych. Rodzaj polityk gospodarczych wprowadzanych w poszczególnych krajach silnie wpływa na dostępność i wykorzystanie zasobów. Poniższy artykuł rozważa, jak zainteresowani obywatele mogą audytować polityki gospodarcze z perspektywy praw człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem praw gospodarczych i społecznych.

LOURDES BENERIA. KOBIETY I PŁEĆ W EKONOMII - PRZEGLĄD ZAGADNIEŃ [2003] 2011
W tej części książki omawiam pokrótce stopniowe włączanie kwestii kobiecych do literatury ekonomicznej oraz płci jako kategorii anal izy ekonomicznej. Na początku analizuję alternatywne podejścia, stosowane przy włączaniu do ekonomii kwestii kobiecych i dotyczących relacji władzy między płciami , po czynając od dominującego paradygmatu neoklasycznego, a kończąc na podejściu marksistowski m i instytucjonaln ym . Omawiam pojęcie płci jako główną kategorię analizy i podstawę najnowszych prac feministycznych z zakresu ekonomii. Analizuję, w jaki sposób od lat osiemdziesiątych XX wieku starano się włączać płeć do makroekonomii, głównie za pomocą dwóch środków: uwzględniając pracę nieodpłatną w dochodach narodowych (co jest przedmiotem omówienia w rozdziale 3) i przechodząc od analizy mikro - do analizy makroekonomicznej, od perspektywy rozwoju w kontekście relacji władzy między płciami w literat urze przedmiotu do najnowszych prac na temat handlu/ finansów w kontekście równości płci. Na koniec zajmę się tym, jaki wkład do analizy ekonomicznej wniosły od lat siedemdziesiątych różne spojrzenia na zagadnienia rozwoju rozpatrywanego w kontekście społe czno- kulturowych uwarunkowań płci.

ANNA ZACHOROWSKA-MAZURKIEWICZ. GENDER W TEORII EKONOMII. WPROWADZENIE DO EKONOMII FEMINISTYCZNEJ. 2013
W artykule zaprezentowano jeden z nowszych nurtĂłw heterodoksyjnych w teorii ekonomii – ekonomię feministyczną. Zaprezentowano historyczne ujęcie ekonomicznej działalności kobiet i mężczyzn oraz przedstawiono perspektywę ekonomistĂłw głównego nurtu na tę problematykę. Następnie przedstawiono główne załoĹźenia nurtu feministycznego w teorii ekonomii, tematy podejmowane przez ekonomistki feministyczne oraz wykorzystywane przez nie metody. Wprowadzenie kategorii relacji płci do teorii ekonomii prowadzi do poszerzenia zakresu zainteresowań tej nauki, co z kolei moĹźe wpłynąć na zmianę wykorzystywanych instrumentĂłw w praktyce gospodarczej.

ANNA ZACHOROWSKA-MAZURKIEWICZ. WPROWADZENIE DO HISTORII ROZWOJU MYŚLI EKONOMICZNEJ. 2007
Wykład wprowadzający na kursie online z feministycznej krytyki ekonomii, 2007

JULIE A. NELSON. CZY PRZYWÓDZTWO KOBIET W BIZNESIE ZAPOBIEGŁOBY KRYZYSOWI FINANSOWEMU? 2014 [2011]
Czy więcej kobiet na stanowiskach przywĂłdczych zapobiegłoby kryzysowi finansowemu? Takie pytanie moĹźna zadać na wykładach na temat gender i ekonomii, pieniądza i instytucji finansowych. Pierwsza część poniĹźszego eseju dowodzi, iĹź podczas gdy niektĂłre badania nad zachowaniem wydają się potwierdzać wyolbrzymioną perspektywę „róşnicy”, to badania behawioralne unikające uproszczeń raczej ten pogląd podwaĹźają i wskazują na ogromną, nieuświadomioną moc stereotypĂłw. Druga część eseju pokazuje, Ĺźe bardziej potrzebna jest analiza genderowa branĹźy finansowej, ktĂłra nie zajmuje się (przypuszczalnymi) „róşnicami” pomiędzy płciami, ale raczej rolą uprzedzeń ze względu na płeć w społecznej konstrukcji rynku. Konkretne przykłady i narzędzia, moĹźliwe do wykorzystania podczas nauczania o róşnicach, podobieństwach i rynku, przedstawiane są w całym tekście.

DIANE ELSON. CZY WZROST GOSPODARCZY MOŻE WSPIERAĆ RÓWNOŚĆ PŁCI I TRWAŁY ROZWÓJ? 2013 [2012]
Musimy zdetronizować PKB, jako miarę produkcji rynkowej mierzonej w jednostkach pieniężnych, i wykorzystać nowe miary, które odnoszą się do jakości, a nie tylko ilościowegp wzrostu systemów produkcji i samych towarów. Nowe miary muszą rozpoznać, iż nakład czasu w produkcję nie jest tylko kosztem, który należy redukować, ale często czynnikiem podnoszącym jakość produktu. Jest to szczególnie istotne w przypadku świadczenia usług, zwłaszcza płatnych i nieodpłatnych usług opieki.

DOSSIER EKONOMIA i PŁEĆ. 2011
Zbiór artykułów z ekonomii feministycznej, wydany online przez Fundację im. Heinricha Bölla, Polska, Program Demokracja Płci.

GITA SEN. GENDER MAINSTREAMING W MINISTERSTWACH FINANSÓW [2000] 2011
W artykule wskazuję na trzy moĹźliwe drogi włączenia perspektywy rĂłwności płci w działania ministerstw finansĂłw: na poziomie bieżącego zarządzania makroekonomicznego, obejmującego m.in. coroczn y budĹźet państwa i jego ewentualny deficyt, dług wewnętrzny i zagraniczny, a takĹźe bilans p łatniczy; na poziomie reform strukturalnych – zwłaszcza dotyczących deregulacji, liberalizacji i prywatyzacji – mających na celu poprawę efektywności wykorzystania zasobĂłw i zwalczanie ubĂłstwa; a takĹźe w szczegółowym kontekście liberalizacji zasad przyzna wania kredytĂłw i mikropoĹźyczek.

JULIE A. NELSON. WYBÓR CZY ZABEZPIECZENIE? PŁEĆ I DEFINICJA EKONOMII [1993] 2011
Wolny wybĂłr czy zabezpieczenie potrzeb? Czy w obszarze zainteresowania ekonomii znajdują się jakiekolwiek badania związane z tworzeniem i dystrybucją „ dĂłbr materialnych koniecznych do Ĺźycia i zapewniających komfort”, jak to ujął Adam Smith w roku 1776? Czy moĹźe zajmuje się ona dobrami i usługami tylko o tyle, o ile staną się one częścią procesu wymiany? A moĹźe sedna ekonomii naleĹźy szukać w matematycznych modelach indywidualnego wyboru, ktĂłry czasami prowadzi do hipotetycznej wymiany? Nie ma wątpliwości, Ĺźe choć na peryferiach jest miejsce dla innych rodzajĂłw badań, to jednak ta ostatnia definicja ekonomii dominuje w najbardziej uznawanych badaniach i w podstawowej pracy ze studentami. Stawiam tezę, Ĺźe takie zawężenie definicji ekonomii odzwierciedla określone uprzedzenia związane z płcią i jakkolwiek matematyczne badania nad wymianą przyczyniły się do znaczącego postępu, feministyczny wgląd moĹźe pomĂłc w przeorientowaniu dziedziny ku ekonomii szerszej i bogatszej.

NILÜFER ÇAGATAY i KORKUT ERTÜRK. GLOBALIZACJA I PŁEĆ : PERSPEKTYWA MAKROEKONOMICZNA [2004] 2011
W ciągu ostatnich dwĂłch dekad procesy ekonomiczne związane z globalizacją odcisnęły piętno na Ĺźyciu mężczyzn i kobiet na całym świecie – niezaleĹźnie od ich w ieku, narodowości, klasy społecznej czy pochodzenia etnicznego. Polityka zmierzająca do liberalizacji gospodarczej, ktĂłra stanowi fundament tych procesĂłw, jest krytykowana za to, Ĺźe wspiera interesy wielkich korporacji, jest wymierzona przeciwko osobom bie dnym, opiera się na uprzedzeniach płciowych i klasowych i jest szkodliwa dla środowiska. Globalizacja i jej krytyka są dziś szeroko dyskutowane na całym świecie... W niniejsz ej rozprawie chcemy przedstawić aktualną wiedzę na temat skomplikowanych zaleĹźności między zjawiskiem nierĂłwności płci z jednej strony a polityką liberalizacyjną stanowiącą fundament procesĂłw globalizacyjnych z drugiej. Celem jest rĂłwni eĹź omĂłwienie szeregu propozycji i inicjatyw politycznych, takĹźe tych makroekonomicznych, ktĂłre mają promować sprawiedliwość w relacjach między płciami w światowej gospodar ce .

NILÜFER ÇAGATAY. BUDŻET POD KĄTEM PŁCI I NIE TYLKO: FEMINISTYCZNA POLITYKA FISKALNA W KONTEKŚCIE GLOBALIZACJI [2003] 2011
Teorie makroekonomiczne i oparte na nich polityki makroekonomiczne, a w szczególności polityki fiskalne, rzadko są neutralne ze względu na pł eć , o ile w ogóle jest to możliwe . Od połowy lat osiemdziesiątych XX wieku podejmowane w wielu krajach analizy budżetu pod kątem płci odgrywają rolę jako kluczow a strategi a sprzeciwu wobec makroekonomicznej teorii i praktyki. Obok rozmaitych projektów budż etowych korzystnych dla osób ubogich, inicjatywy takie rzucają poważne wyzwanie dominującemu stanowisku w zakresie polityki fiskalnej w wielu krajach. Celem niniejszego artykułu jest omówienie zmian w podejściu do polityki fiskalnej w kontekście liberaliza cji i globalizacji, po to, by wydobyć na jaw ich konsekwencje w obszarze nierówności społecznych, a zwłaszcza nierówności płci. Na koniec przedstawi am różn e stanowisk a polityczn e , z których mogą skorzystać feministyczne aktywistki i aktywiści , działając na rzecz wprowadzenia inicjatyw budżetowych uwzględniających perspektywę równości płci.

RANIA ANTONOPOULOS. KRYZYS GOSPODARCZY I FINANSOWY. OCENA Z PERSPEKTYWY RÓWNOŚCI PŁCI [2009] 2011
Struktura opracowania jest następująca: zanim przejdę do omĂłwienia konsekwencji kryzysu pod kątem płci oraz działań, ktĂłre mają potencjał naprawczy w tym zakresie (w części II), opiszę trajektorię kryzysu i obecne środki zaradcze, istotne z punktu widzenia „wnioskĂłw na przyszłość”. Ta dygresja jest waĹźna, poniewaĹź tworząc i wdraĹźając plan wyjścia z dzisiejszego globalnego chaosu , naleĹźy unikać błędĂłw popełnionych w przeszłości. Część III wyjaśnia racjonalną podstawę analizy uwzględniającej perspektywę rĂłwności płci . Będąc kluczową dla właściwej oceny zróşnicowania skutkĂłw kryzysu pod kątem płci, jest ona rĂłwnieĹź uĹźyteczna dla wyznacz e nia celĂłw politycznych oraz narzędzi, ktĂłre pozwolą odnieść się do pełnego zakresu problemĂłw związanych z kr yzysem. W krajach rozwijających się wiele codziennych potrzeb gospodarstw domowych zaspokaja się w ramach nieformalnej i nieodpłatnej pracy, co naleĹźy uzmysłowić decydent om . Część IV przedstawia płciowy wymiar rozprzestrzeniania się kryzysu w świecie pracy , podczas gdy część V opisuje szczegóły oddziaływania kryzysu na sferę pracy kobiet. Część VI bada związane z płcią aspekty obecnego kryzysu, ktĂłre naleĹźy uwzględnić w odpowiedzi na kryzys, a część VII zawiera podsumowanie.

EWA CHARKIEWICZ. FEMINISTYCZNA KRYTYKA EKONOMII - PRZEGLĄD DEBAT. 2007
Dwa wykłady na kursie online Think Tanku Feministycznego

ANNA ZACHOROWSKA MAZURKIEWICZ. ODZYSKAĆ OBYWATELSTWO. MAKROEKONOMICZNA ANALIZA SYTUACJI KOBIET W POLSCE. 2010
Polityka państwa, w tym polityka makroekonomiczna, nie rozpoznająca opiekuńczej pracy kobiet uderza w kobiety, szczególnie te z uboższych rodzin. Politykę taką należy podporządkować wdrażaniu praw człowieka, w tym praw socjalnych.

ANNA CZERWIŃSKA, ZOFIA ŁAPNIEWSKA I JOANNA PIOTROWSKA. KOBIETY NA ZIELONEJ WYSPIE. KRYZYS W POLSCE Z PERSPEKTYWY GENDER. 2010
Czy rzeczywiście jest tak, Ĺźe ogĂłlnoświatowy kryzys ekonomiczny „po rĂłwno” dotknął wszystkich? Jaki wpływ kryzys w Polsce ma na najuboĹźszych, na tych, ktĂłrzy nie radzili sobie dobrze juĹź „przed kryzysem”, na właścicielki małych firm, na pracownice supermarketĂłw, a w końcu na kaĹźdego z nas – na nasze emerytury, dostęp do opieki, dostęp do podstawowych dĂłbr? Czy kryzys szczegĂłlnie dotknął kobiety?

DEVAKI JAIN, DIANE ELSON I MARZYCIELKI Z CASABLANKI. WIZJE LEPSZEGO śWIATA: OD KRYZYSU EKONOMICZNEGO DO RÓWNOŚCI. 2011 [2010]
W ciągu ostatnich 15 lat jakie upłynęły od IV Światowej Konferencji do spraw Kobiet w Pekinie w niektórych krajach, niektóre zobowiązania Platformy Działania zostały zrealizowane dla niektórych kobiet. Działo się to w kontekście rosnących nierówności pomiędzy krajami, grupami społecznymi, jak i pomiędzy kobietami. Globalizacja przyniosła szybki wzrost PKB oraz wzrost dobrobytu wielu ludziom w niektórych krajach rozwijających się. Nie stało się to jednak udziałem wszystkich, gdyż jednocześnie globalizacja wzmogła problemy związane z bezpieczeństwem żywnościowym, z dostępem do wody, co bardziej obciążyło kobiety odpowiedzialne za dostarczanie wody pitnej, z kryzysem energetycznym6, jak i ze zmianami klimatu i katastrofami ekologicznymi. We wszystkich krajach kryzys finansowy z lat 2008/09 dostarczył nowe powody do przemyślenia polityki społecznej i ekonomicznej i do projektowania nowych koncepcji rozwoju, które zapewniłyby redystrybucję, inkluzję, sprawiedliwość społeczną i ekologiczne bezpieczeństwo dla wszystkich. Niniejszy artykuł jest wkładem do takich przemyśleń.

SILVIA FEDERICI. PREKARIAT. PERSPEKTYWA FEMINISTYCZNA. [2006] 2010

„Praca niepewna” [precarious labour] jest pojęciem centralnym dla dzisiejszej dyskusji o kapitalistycznej reorganizacji pracy oraz stosunkach klasowych w globalnej gospodarce. Silvia Federici przeprowadza analizę potencjału i ograniczeń tego pojęcia jako narzędzia analizy i politycznej organizacji. Dowodzi, Ĺźe praca reprodukcyjna jest ukrytym wymiarem pracy i walki, ktĂłry musi zostać dostrzeĹźony w politycznej działalności [lewicowego] ruchu społecznego jeĹźeli ma się on odnosić do kluczowych kwestii, ktĂłre napotykamy organizując się na rzecz alternatyw wobec kapitalistycznego społeczeństwa. Jak walczyć o pracę reprodukcyjną nie niszcząc siebie samych i swoich społeczności? Jak stworzyć samoodradzajacy się ruch? Jak pokonać hierarchię płciową, rasową, pokoleniową, skonstruowaną na dochodach z pracy?