(Recenzja książki Joanny Jurkiewicz. Dekada Ajentów. System agencyjny w Żabce Polskiej S.A.)
W tej unikalnej pracy opartej na empirycznym konkrecie autorka kieruje swoje spojrzenie na pole relacji władzy, ucisku i przemocy między firmą a jej quasi-pracownikami, ajentami , kontraktowanymi do prowadzenie sklepów. Zarówno nadzorcy (personel średniego szczebla) jak i ajenci prowadzą własną działalność gospodarczą na rzecz firmy, której sieciowa organizacyjna struktura i biznesowa racjonalność zorganizowane są wokół maksymalizacji zysków odległych inwestorów. Bezrobocie, brak gospodarczych alternatyw i środków do życia oraz angaż w roli przedsiębiorcy i związana z tym nadzieja na poprawę statusu społecznego powodują, iż ajenci wchodzą w niekorzystne dla nich kontrakty. Firma wymaga, aby ajenci kupowali od niej 80 % towarów dostępnych w sklepie i przenosi na nich koszt wszelakiego ryzyka i strat. Warunkiem przetrwania jest dyspozycyjność w trybie 6-23, wkład nieodpłatnej pracy rodziny i wyzysk niskopłatnych pracownic zatrudnianych jako kasjerki.
Trwałość systemu gróźb, kar i represji zapewniona jest przez uwikłanie ajentów w nieokreślone zadłużenie wobec firmy. Ajenci dowiadują się o wielkości zadłuzenia dopiero po rozwiązaniu umowy. Totalną kontrolę wspomaga komputerowy system zarządzania przepływem towarów i ich wyceną, funkcjonujący pod kątem maksymalizacji zysków menadżerów i inwestorów. Oprócz wyzysku samych siebie, własnych rodzin i pracowników jedyna dostępna ścieżka przetrwania dla ajentów to gra z systemem jego własnymi kartami. Próby oszukiwania systemu prowadzą do i uzasadniają eskalacię kontroli nad ajentami. Nie ma miejsca na negocjacje wspólnego interesu i podziału kosztów i korzyści. Oszustwo wszystkich przez wszystkich i wzajemna podejrzliwość stają się uogólnioną formą funkcjonowania.
Aby ten system mógł się utrzymać niezbędne jest wyprodukowanie identyfikacji ajentów z firmą, która ich wyzyskuje, oraz zabezpieczanie przed krytyką i oporem. W nowym, sieciowo zorganizowanym systemie generacji zysków firma korzysta ze starych metod ?dziel i rządź? i wystawia jedne grupy przeciwko drugim. W wolnorynkowej dystopii do repertuaru władzy wchodzą także wyrafinowane taktyki perswazji, tworzenie przez firmę sankcjonowanych form oporu, odbieranie głosu, stygmatyzacja ?nieudaczników? oraz represja i ośmieszanie w momentach gdy opór powstaje. Osaczeniu ajentów sprzyja aparat państwa, w tym władza jurydyczna, która na poziomie stanowienia i wdrażania prawa faworyzuje inwestorów i zabezpiecza ich zdolność do generacji zysków kosztem pracowników i mikro przedsiębiorców.
Firma, którą analizuje Joanna Jurkiewicz, Żabka SA nie jest aberracją czy wyjątkiem od normy, Wprost przeciwnie, książka pozwala konceptualnie zobaczyć mikropraktyki osaczenia i wprzęgnięcia ludzkiego życia do generacji zysków, które składają się na uogólniony system władzy , ucisku i przemocy we współczesnych tak zwanych wolnorynkowych demokracjach.
Napisane przez awe
dnia March 08 2016
1951 czyta ·
Napisane przez 
