Neoliberalizm jako hegemoniczna ideologia czy jako neoliberalna rządomyślność, jak analizował ten projekt Michel Foucault, przeobraża jednostki, relacje interpersonalne i stosunki społeczne zgodnie z ekonomicznymi normami konkurencyjności i efektywności, oraz skupienia na sobie i zdolności do ustawicznych kalkulacji i maksymalizacji własnego interesu. Czy feministyczne projekty etyki troski czy etyki opieki mogą stanowić ramę krytyczną i alternatywę wobec projektu neoliberalnego? Jako otwarcie tej dyskusji proponujemy dwa teksty poniżej:
JOANNA RÓŻYŃSKA. ETYKA TROSKI CZYLI JAK KOBIETY MYŚLĄ I MÓWIĄ O MORALNOŚCI. 2005
Etyka troski narodziła się na początku lat 80. na gruncie dyskusji, jaka rozgorzała w literaturze psychologicznej i filozoficznej po ukazaniu się pracy Carol Gilligan "In a Different Voice" prezentującej wyniki wieloletnich badań autorki nad rozwojem moralnym kobiet i mężczyzn... Podkreślić należy, iż wbrew temu, co mogłyby sugerować niektore wypowiedzi samej Carol Glligan, była ona zdecydowanie przeciwna kategorycznemu przypisywaniu etyki sprawiedliwości mężczyznom, a etyki troski kobietom. Podejścia te mają jej zdaniem charakter komplementarny i bardzo często w różnych sytuacjach życiowych są stosowane przez przedstawicieli każdej z płci. Oba paradygmaty myślenia moralnego mają określone miejsce i pełnią szczególną rolę w życiu człowieka i w żadnym wypadku nie mogą być traktowane jako konkurencyjne czy wzajemnie wykluczające się.
DANIEL ENGSTER. ROZWAŻANIA NA TEMAT TEORII OPIEKI: PRAKTYKA I OBOWIĄZEK OPIEKI [2005] 2009
Teoria opieki przeszła długą drogę od czasu, kiedy Gilligan i Noddings jako pierwsze przedstawiły swoje stanowisko dotyczące etyki opieki. Teoretycy i teoretyczki opieki skonceptualizowali ją ponownie jako praktykę, a nie jak wcześniej jako moralną postawę, i ustanowili jej ogólne zasady, wykazali też liczne moralne uzasadnienia naszego obowiązku opieki.... opiekę można zdefiniować jako pewną formę pracy reprodukcyjnej, która realizuje trzy cele niezbędne, by jednostka mogła przeżyć i rozwijać się, a społeczeństwo mogło się reprodukować... Czerpanie korzyści z opieki, którą inni zapewniają nam i ludziom w naszym otoczeniu przy jednoczesnej odmowie poniesienia społecznych kosztów tej opieki, jest pogwałceniem podstawowych zasad sprawiedliwości, a w efekcie prowadzi do zniszczenia podstawowych warunków ludzkiej egzystencji i społecznej reprodukcji....Poprzez niszczenie i poniżanie życia innych ludzi (czasem tylko przez nieumiejętność zapobiegania temu), zrzekamy się prawa do działań i wartości, które czynią nasze życie możliwym; które przyczyniają się do reprodukcji społeczeństwa i podtrzymują człowieczeństwo jako takie. Moralny obowiązek, by sprostać roszczeniom opiekuńczym innych ludzi opiera się na intuicyjnej idei, że ludzkie życie i elementarny dobrostan są społecznym dobrem i powinny być chronione jak tylko to jest możliwe. Jesteśmy, przynajmniej pośrednio, zobowiązani tą zasadą poprzez naszą świadomą egzystencję. Nasze świadome trwanie jest dowodem na to, że uważamy nasze życie za wartość oraz na to, że zależy ono (zależało lub będzie zależeć) od opieki, którą dają nam inni ludzie. Nasza nieunikniona zależność od innych w połączeniu z tym, że cenimy nasze życie, zobowiązuje nas, by opiekować się tymi, którzy/e tego potrzebują.
Dyskusję proponujemy rozpocząć 29 grudnia 2009, na spotkaniu promocyjnym książki Gender i ekonomia opieki, w której opublikowany został ww. artykuł Daniela Engstera.
Napisane przez EwaCh
dnia December 22 2009
3595 czyta ·
Napisane przez 
